Czym są medale i odznaczenia?
Rodzaje medali
Kategorie odznak i odznaczeń
Wycena i sprzedaż medali i odznaczeń
Czym są medale i odznaczenia?
Obiekty kolekcjonerskie przyjmują różne formy. Poza popularną numizmatyką wyróżnia się falerystykę i medalierstwo. Falerystyka zajmuje się zbieraniem i opisywaniem odznak i odznaczeń. Medalierstwo skoncentrowane jest na medalach. Jedne od drugich będą różniły się powodem wytworzenia, sposobem otrzymania lub nadania a także charakterem przedmiotu.
Medale, najczęściej w postaci okrągłych odlewów przypominających monety będą wytwarzane w celu uczczenia osób lub wydarzeń. Ich wytwarzaniem zajmują się medalierzy, tworzący formy rzeźbiarskie, tak zwane negatywy, z których medale są odlewane. Rzadziej będą one bite stemplem, tak jak monety. Podstawową różnicą w stosunku do monety jest brak nominału, czyli wartości wyrażonej w jakiejś walucie, na przykład w złotych polskich. Za monetę okolicznościową można czysto teoretycznie coś kupić, ponieważ jest ona pieniądzem, wydanym przez dane państwo, gminę lub miasto. Medal nigdy nie pełnił roli środka płatniczego. Tematy jakie znajdują się na medalach dotyczą znanych postaci, na przykład Jan Paweł II. Wydarzeń: wodowanie 500 statków w stoczni, odzyskanie niepodległości, medal z okazji wystawy lub jubileuszu jakiegoś wydarzenia.
Najpowszechniejszym kształtem medali jest koło, ale formy odlane mogą przybierać różne kształty. Prostokątne i kwadratowe medale to klipy. Duże i jednostronne przedmioty przypominające medale to plakiety. Medale mogą mieć też formę trójwymiarowych brył geometrycznych.
Odznaczenia, jak sama nazwa wskazuje odznaczają uhonorowaną osobę. Są one nadawane a nie kupowane dla odbiorców za ich szczególne osiągnięcia. Odznaczenia miewają często formę małych odlewanych kół, stąd powszechne i błędne nazywanie wszystkich odznaczeń medalami. Odznaczenia, zawieszone na wstążce mogą mieć formę krzyża, gwiazdy, orderu i medalu.
Rodzaje medali
Medale możemy rozróżnić ze względu na charakter ich wytwarzania. Pierwotnie miały one formę podobną do okolicznościowych monet, wielkości talara i wagę koło 28 gram. Ich tematyka ograniczała się niemal wyłącznie do uroczystości i rocznic związanych z monarchią panującą w danym państwie. Na przełomie XIX i XX wieku zaczęto je odlewać a nie bić ze stempli menniczych. W drugiej połowie XX wieku zaczęły one mieć większe formy. W okresie PRL wydawano bardzo dużo medali. Średnia ich wielkość to od 5 do 10 cm. Dotyczą one zakładów przemysłowych, rolniczych, uroczystości partyjnych i tych związanych z oficjalnymi obchodami. W medalierstwie okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jest zdecydowana przewaga medali popularnych i tanich. Ambitniejsze projekty artystyczne należą do rzadkości. Od lat 90’tych XX wieku co raz częściej pojawiały się tak zwane numizmaty. Są to przedmioty kolekcjonerskie wyglądające bardzo podobnie do monet. Bite stemplem, a nie odlewane. Ich średnica i układ graficzny przypomina 10’cio i 20 złotówki wydawane okolicznościowe przez Narodowy Bank Polski. Nie mają one z monetami jednak nic wspólnego. Osoba uprawnionego emitenta waluty nie jest przy ich wytworzeniu potrzebna. Wielokrotnie uświadamiałem klientów, że takie numizmaty o “limitowanej ilości” mają wartość 1/10 na rynku wtórnym w stosunku do tego, ile ktoś zapłacił za nie, bo zobaczył ich reklamę w wysokonakładowej gazecie. Sformułowania stosowane przez producentów tych medali, pokroju “ściśle limitowana ilość” lub “stan doskonały” nie mają nic wspólnego z określeniami stosowanymi w kolekcjonerstwie. Ich fachowość i renoma jest tej klasy, co konstatacje, że gdy świeci słońce to zazwyczaj jest ciepło…
Drugą kategorią medali są te nadawane w formie odznaczeń i odznak. Będą one dostosowane tak, aby można było nosić je na mundurze lub garniturze. Najczęściej przypinane są za pomocą wstążki, rzadziej kołatki. Same w sobie mają postać medalu, ale ich charakter jest opisana w akapicie niżej.
Kategorie odznak i odznaczeń
Podstawowa różnica między jednymi a drugimi to fakt nadania za jakieś osiągnięcie a nadanie za przynależność do jakiejś grupy lub formacji. W ten sposób młodzi adepci propagandy III Rzeszy mogli nosić odznakę Hitler Jugend, ale nigdy odznaczenie Hitler Jugend. W drugą stronę sprawa ma się analogicznie. Można zostać uhonorowanym odznaczeniem Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski, ale nie można posiadać odznaki Za Ofiarność i Odwagę.
Taka jest teoria. Praktyka drugiej połowy XX wieku i okresu socjalizmu pokazała, że kategorie odznak i odznaczeń mylono i nadawano wręcz dowolnie. Nie należy się tym martwić. Z okresu wczesnego PRL’u posiadam dyplom wyróżniający, za bieg na OBSZARZE 5000 metrów. Jeśli biegacze nie biegali w tym biegu, aż wypełnili pole kwadratu lub jakiejkolwiek innej figury, kształtu, która posiada obszar, to jest oczywistym, że autorowi tej słownej humoreski chodziło o długość.
Odznaczenia mają kilka form. Najczęściej spotkamy wydania w postaci: krzyża, tarczy, medalu, gwiazdy lub szpangi.
Odznaki mające zupełnie inną funkcje, wizualnie będą od odznaczeń trochę mniejsze, mogą też występować bez wstążek, jako wyroby grawerskie przykręcane na słupek z nakrętką lub wpinane jak wpinki.
Innym kryterium jest to czy dany obiekty został ustanowiony cywilnie, czy wojskowo. Odznaki i odznaczenia cywilne nie będą miały charakteru wojskowego, choć będzie nimi mógł być tez uhonorowany wojskowy. Odznaczenia i odznaki wojskowe należą do formacji militarnych.
Wycena i sprzedaż medali i odznaczeń
Zajmujemy się wyceną i kupnem odznak, odznaczeń i medali. Jeśli posiadają Państwo pudełka i legitymacje, to proszę ich nie wyrzucać tylko zabrać razem do do pokazania w sklepie.
Praktycznie zawsze na stanie posiadamy coś z falerystyki z drugiej połowy XX wieku. Można z nimi porównać swoje okazy.
Można w naszym sklepie z antykami sprzedać kilka odznaczeń i medali lub całe ich zestawy i zbiory.
Jeśli kolekcja jest bardzo duża i zawiera kilkadziesiąt przedmiotów możemy podjechać do klienta, z mniejszymi zbiorami zapraszamy do Antyków na Piastów 1
